جایگاه قانونی خیار غبن

یکی از راه های فسخ قرارداد ملکی خیار غبن است

که با توجه به افزایش معاملات ملکی به تبع آن کلاهبرداری و انواع تدلیس نیز بیشتر خواهد شد.

در نتیجه باید راه هایی برای فسخ یکطرفه معاملامله وجود داشته باشد تا افرادی که که متضرر شده اند

بتوانند ضرر خود را جبران کنند.

در ادامه این نوشته به خیار غبن می پردازیم و راه های پیگیری آن را با هم بررسی خواهیم کرد.

خیار غبن به چه معنا است؟

غبن به در لغت به معنای “زیان وارد کردن برکسی در معامله” و ” زیان دیدن در خرید و فروش” می باشد.

در واقع اگر در معامله ای ملک یا خدماتی بیشتر یا کمتر از ارزش واقعی ارزش گذاری شود، غبن اتفاق افتاده است

در چنین شرایطی کسی که ضرر دیده است می تواند قرارداد را لغو کند که به آن خیار غبن می گویند.

این قانون در ماده ۴۱۶ قانون مدنی به این صورت بیان شده است:

هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن میتواند معامله را فسخ کند.

شرایط اعمال خیار غبن

1- معامله باید یک معامله معوض باشد مثل قرارداد خرید و فروش یا عقد اجاره، زیرا تنها در معاملات معوض است

که دو چیز با هم مبادله می شوند و یکی ممکن است دیگری را فریب بدهد نه در معاملات غیر معوض مثل هبه؛

2- کسی که فریب خورده است، نباید در حین معامله از قیمت عادلانه خبر داشته باشد؛ در صورتی که خبر داشته باشد حق فسخ ندارد.

بر اساس ماده ۴۱۸ قانون مدنی:

اگر مغبون در حین معامله عالم به قیمت عادله بوده است خیار فسخ نخواهد داشت.

3- غبن باید فاحش باشد یعنی فریب باید واضح باشد و نباید به صورتی باشد که بتوان از آن چشم پوشی کرد.

مثلا در معامله خانه ای با ارزش 500 میلیون تومان،یک میلیون تومان باعث نمی شود

که خریدار بتواند معامله را با توجه به این قانون خاتمه دهد

ولی 50 میلیون تومان تفاوت قیمت به خریدار اجازه می دهد که با ارائه دادخواست به دادگاه معامله را فسخ کند.

ماده ۴۱۷ قانون مدنی:

غبن در صورتی فاحش است که عرفاً قابل مسامحه نباشد.

ماده ۴۱۹ قانون مدنی

در تعیین مقدار غبن شرایط معامله نیز باید منظور گردد.

ماده ۴۲۰ قانون مدنی

خیار غبن بعد از علم به غبن، فوری است.

ماده ۴۲۱ قانون مدنی

اگر کسی که طرف خود را مغبون کرده است تفاوت قیمت را بدهد خیار غبن ساقط نمیشود

مگر اینکه مغبون به اخذ تفاوت قیمت ‌راضی گردد.