کلاهبرداری رایانه ای
کلاهبرداری یکی از مهم ترین جرایم علیه اموال ومالکیت می باشد که برخی از آن به عنوان بحران قرن بیستم نام برده اند.
با پیشرفت علم وتکنولوژی کلاهبرداران هم برای رسیدن به اهداف خود از این پیشرفت ها استفاده نموده اند وبا استفاده از رایانه وفضای سایبر اقدام به کلاهبرداری های رایانه ای نموده اند.
کلاهبرداری رایانه ای همانند کلاهبرداری سنتی جرمی مقید به حصول نتیجه مجرمانه است وباید به واسطه سوء استفاده از رایانه از طریق افعالی نظیر ایجاد ،محو ،توقف وداده ویا اختلال در سیستم رایانه ای همانند حقوق کیفری سنتی سوءاستفاده از نرم افزارهای رایانه ای برای تحصیل مال یا منفعت یا مزایای مالی وجه تمایز بین کلاهبرداری رایانه ای از سایر جرایم مشابه است.
ماده 13 قانون جرایم رایانه ای( ماده 741قانون مجازات اسلامی )رکن قانونی این جرم محسوب می شود.
1-رکن مادی:
1-1)موضوع جرم
موضوع جرم کلاهبرداری رایانه ای وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتبازات مالی است.کلاهبرداری به لحاظ موضوع از کلاهبرداری سنتی عام تر است و علاوه بر وجه و مال منفعت و خدمات و امتیازات مالی رانیز در برمیگیرد.
2-1)با توجه به قید هر کس ، مرتکب این بزه همانند کلاهبرداری سنتی هر شخصی می تواند باشد،البته به جز اشخاص حقوقی که بدون تصریح خاص قانونگذار فعلادر حقوق ایران فاقد مسئولیت کیفری می باشند.
کلاهبرداری رایانه ای بزهی مرکب و دو رفتاری است . رفتار اول که در آن کلاهبرداری به طور تمثیلی در ماده 13قانون جرایم رایانه ای به آن اشاره شده است اعمالی چون وارد کردن،تغییر محو ،ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه می باشند. این رفتارها باید بدون اجازه صورت گیرد در غیر این صورت جرم محقق نشده است هر چند که به تحصیل مال به طور غیر قانونی بینجامد.
رفتار دوم ،تحصیل از دریافت واقعی یا مجازی یا منظور کردن اعتبار مالی برای خود باشد . بستر انجام این بزه ،فضای سایبر است.بنابراین رفتارهای فیزیکی وتحصیل باید در فضای سایبر انجام گیرد .این فرد از فضای سایبر تنها به عنوان وسیله ارتکاب جرم کلاهبرداری استفاده کند مثل اینکه از طریق تبلیغ ناروا در وبلاگ خود دیگری را فریفته وخود را دارنده موسسه اعزام به دانشجو بشناسد و بادادن شماره حسابی،کاربر یا کاربرانی را بفریبد تا پولی به حسابش بریزد یا در خارج از فضای مجازی مبلغ را دریافت نماید ،کلاهبرداری سنتی انجام داده نه رایانه ای .
3-1)نتیجه حاصله:
کلاهبرداری رایانه ای باید به تحصیل مال یا منفعت یا خدمات مالی یا امتیازات مالی بینجامد این تحصیل می تواند برای خود مرتکب یا دیگری باشد .(دیگری کسی است که مرتکب تحصیل را برای وی خواسته باشد.
2-رکن روانی کلاه برداری شامل عمد رفتاری یعنی عمد در رفتارهای رایانه ای تمثیلی وعمد در تحصیل مال یا منفعت وآگاهی مرتکب نسبت به تعلق مال یا منفعت یا خدمات مالی یا امتیازات مالی به دیگری است همچنین مرتکب باید بداند که انجام رفتارهای تمثیلی بدون مجوز بوده است.
3-مجازات:
کیفر تعیین شده برای بزه کلاهبرداری رایانه ای علاوه بر رد مال به صاحب آن ،حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست ملیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات می باشد.